RERUM PRINCIPIA |indice1|Indice2|Lezione successiva|Lezione precedente|
LEZIONE SETTIMA
ESERCIZI 1
Sintesi:
IL FUTURO INDICATIVO DELLE 4 CONIUGAZIONI (Teoria § 1-1.1)
I CON. |
II CON. |
III CON. |
IV CON. |
narr-are | del-ere | leg-ere | aud-ire |
Sing.
1ª p.narr-abo 2ª p.narr-abis 3ª p.narr-abit Plur. 1ª p.narr-abimus 2ª p.narr-abitis 3ª p.narr-abunt |
del-ebo
del-ebis del-ebit del-ebimus del-ebitis del-ebunt |
leg-am
leg-es leg-et leg-emus leg-etis leg-ent |
aud-iam
aud-ies aud-iet aud-iemus aud-ietis aud-ient |
ESERCIZI DI APPLICAZIONE
Il futuro indicativo delle 4 coniugazioni (Teoria § 1.- 1.1.)
Esercizio 1. Coniuga al futuro i seguenti verbi:
adhibeo, es 2ª con. adopero
adiuvo, as 1ª con. aiuto augeo, es 2ª con. accresco clamo, as 1ª con. grido cogito, as 1ª con. penso debeo, es 2ª con. devo |
doceo, es 2ª con. insegno
duco, is 3ª con. guido, conduco ludo, is 3ª con. gioco salio, is 4ª con. salto servo, as 1ª con. salvo, custodisco teneo, es 2ª con. tengo |
Esercizio 2. Traduci in italiano le seguenti voci verbali:
adhibebit - adhibebitis - adiuvabo - adiuvabimus - adiuvabunt - augebis - augebitis - augebunt - clamabo - clamabimus - clamabis - cogitabit - cogitabitis - cogitabis - cogitabunt - debebo - debebit - debebitis - debebunt - docebis - docebitis - docebunt - docebimus -ducam - ducet - ducent - duces - ducemus - ludes - ludetis - ludent - ludet -saliam - saliemus - saliet - salient - salies - salietis -servabo - servabit - servabitis - servabunt - tenebis - tenebimus - tenebit - tenebunt - tenebitis - vulnerabo - vulnerabunt - vulnerabis - vulnerabitis
Esercizio 3. Analizza e traduci in italiano:
Esercizio 4. Analizza e traduci:
VOCABOLI
Sostantivi |
Aggettivi |
||
adulescentulus, i | m. giovane, adolescente | antiquus, a, um | antico |
Cannae, -arum | f. Canne | funestus, a, um | funesto, doloroso |
comitium, ii | n. comizio | gratus, a, um | gradito, grato |
dominium, ii | n. dominio, regno | innumerus, a, um | numeroso, innumerevole |
exemplum, i | n. esempio | noster, a, um | nostro |
Herculaneum, ei | n. Ercolano | ||
Marcus Tullius | m. Marco Tullio | ||
Philosophus, i | m. filosofo | ||
Poeni, -orum | m. Cartaginesi | ||
Pompeii, -iorum | m. Pompei | ||
Tarentum, i | n. Taranto |
Gli aggettivi pronominali (Teoria § 2. )
Prospetto riassuntivo
Declinazione di totus, tota, totum = tutto, intero |
Singolare Plurale |
m. f. n. m. f. n. |
Ricorda che: a) unus, una, unum ha valore essenzialmente di numerale, col significato di uno solo, ossia rafforzativo di uno. Unus vir in castris manebit Un solo uomo rimarrà nell'accampamento. b) nullus, nulla, nullum non ammette, in latino, altra negazione, al contrario dell'uso italiano. Nullus amicus est Catilinae Catilina non ha nessun amico. |
NOTE MORFOLOGICHE: IL GENITIVO LOCATIVO ( Teoria § 4. )
Prospetto riassuntivo
Il complemento di stato in luogo si può esprimere, oltre che con in e l'ablativo, con:
a) il genitivo locativo, quando si riferisce a nomi di città e piccole isole (Romae, Deli) della 1ª e 2ª declinazione, al singolare; b) l'ablativo semplice (ossia, senza preposizione) con i nomi della 1ª e 2ª declinazione che hanno solo il plurale (Pluralia tantum), oppure con nomi appartenenti alla 3ª declinazione. Magister meus Tarenti vivit Il mio insegnante vive a Taranto Multa monumenta Romae vidi Ho visto molti minumenti a Roma Numquam Syracusis fuimus Non siamo mai stati a Siracusa Cur in Sicilia vivis? Perché vivi in Sicilia? Amici mei nunc Athenis sunt I miei amici ora sono ad Atene Saepe Deli et Ithacae fui Spesso sono stato ad Itaca e a Delo |
ESERCIZI DI APPLICAZIONE
Aggettivi sostantivati, pronominali.Genitivo locativo (Teoria § 2.- 4. )
Esercizio 1. Analizza e traduci:
Esercizio 2. Analizza e traduci:
SCHEDA SINTATTICA: IL COMPLEMENTO DI MATERIA ( Teoria § 8. )
Il complemento di materia è un complemento indiretto che viene espresso in latino in due modi:
a) con la preposizione e, ex, de + l'ablativo;
Anulus ex auro = Un anello d'oro
b) con un aggettivo attributivo;
statua marmore = la statua di marmo
VERSIONI DI RICAPITOLAZIONE
1. De Athenarum claris viris
Solon magna cum prudentia Athenas administravit et, cum populi gaudio, nova instituta dedit. Ita oppidanorum discordias composuit et concordiam toti populo restituit. Postea Athenas reliquit, in Aegyptum Cyprumque navigavit et postquam Asiae multas terras visitavit, in patriam remeavit. Interim Pisistratus, callidus et opulentus vir, Athenarum imperium petebat saepe dolosis verbis. Solon autem, quoniam patriam liberam desiderabat, populum de occultis Pisistrati consiliis monebat, sed frustra. Oppidani enim, consiliorum probi viri immemores et novorum institutorum cupidi, Pisistrati illecebra audiverunt. Ita Pisistratus cum paucis sociis dolo oppidum occupavit et demum tyrannus Athenis fuit. Princeps (Principe) tamen savius fuit: Athenas magnificis aedificiis ornavit multaque templa e marmore aedificavit. Praeterea (inoltre) agricultura, industria atque mercatura magnopere (enormemente) viguerunt: Athenis diu dominus mansit et dominium oppidi filiis reliquit.
2. Quinto Marcio Coriolano
Quinto Marzio, che (quem) i Romani dopo chiamarono Coriolano, assediò ed espugnò Corioli, città dei Volsci. Ma dopo non molti anni i Romani lo (eum) cacciarono dalla patria. Perciò (ideo) Coriolano adirato trovò ospitalità e amicizia presso i Volsci, sconfisse i Romani con frequenti battaglie e infine, con animo ostile si avvicinò anche all'accampamento dei Romani con grandi milizie; infatti desiderava conquistare Roma con le armi. In un pericolo così grande (tanto) i Romani timorosi gli (ad eum) mandarono Veturia e Volumnia. Appena (ubi) Coriolano vide le illustri matrone, allontanò le truppe ostili, si ritirò con le armi e ritornò nella città dei Volsci. Così Roma fu salva, ma i Volsci adirati uccisero Coriolano.
3. Le imprese di Ulisse
Postquam Graeci Troiam oppidum antiquum atque clarum Asiae deleverunt, Ulixes (=Ulisse) statim ad Ithacam remeare non potuit (= potè), sed decem annos erravit atque multa pericula invenit.
Ex Troiae oris venti adversi Ulixem in Thraciam, postea in Africam iactaverunt. Inde classis (= la flotta) cum viri sociis in insulam Siciliam appulit, ubi saevi et feri Cyclopes (= i Ciclopi) habitabant; Graeci ferociam incolarum ignorabant. Nam Poliphemus sex Ulixis (= di Ulisse) socios devoravit, sed callidus Graecus cyclopem (=il ciclope) obcaecavit atque raptim fugit.
E Sicilia in insulam Eoli, ventorum regis (= del re) pervenit. Hic (= questo) Ulixem animo benigno accepit; ex Eoli insula; post multa gesta, vir in insulam Ogygiam pervenit, ubi Calypso ninpha regnabat. Regina septem annos Graecum virum in sua insula retinebit.
Scheda di verifica
1. Am-abis del-ebis reg-es pun-ies.
Trasforma il singolare nel plurale, sostituendo le uscite esistenti:
am-... del-... reg-... pun-...
2. Orn-abit tim-ebit leg-et aud-iet.
Trasforma il singolare nel plurale, sostituendo le uscite esistenti:
orn-... tim-... leg-... aud-...
3.Laud-o mon-eo cred-o ven-io.
Trasforma il presente in futuro semplice, sostituendo le uscite esistenti:
laud-... mon-... cred-... ven-...
4. Numquam populus bella...
Completa la frase con un verbo al futuro:
creavit ....... laudabit .......... laudavit ...........
5. Totius populi, unius regni, solius viri.
Sono tutte espressioni al:
nominativo genitivo ablativo
6. Toti terrae, uni familiae, soli fiduciae.
Sono tutte espressioni al:
genitivo dativo ablativo
7. 1) bonum amamus 2) bona laudamus 3) bonus videmus.
L’espressione errata è la:
1) 2) 3)
8. Stultorum verba non debemus audire.
L’aggettivo sostantivato è:
stultorum verba
9. Romae, Tarenti, Cumae, Agrigenti, Alexandriae, Mediolani.
Le uscite di questi nomi corrispondono al:
nominativo plurale genitivo locativo vocativo plurale
10. In templo Iunonis statuam ex ligno mirifice exstructam videbimus.
Il complemento di materia equivalente a ex ligno é:
lignosam ligneam lignatam
11. L’aggettivo pronominale neutro è:
Nullus amicus Ulla familia Sola auxilia Toti viri
12. L’aggettivo pronominale errato nella concordanza è:
Solius philosophus Uter vir? Aliorum donorum
Homepage | Inizio pagina |